​
Binaların mimari görünümleri açısından çatının biçimi, örtüsünün rengi ve kullanılan malzemenin cinsine göre ayrılırlar. Çatı tasarımlarının binanın inşaa edileceği bölgenin özelliklerine uygun olması gerekir. Türkiye’de şehir içi binlar için çatı eğimi %33 olarak belirlenmiştir.
Sade ve ekonomik bir çatı çeşitidir. İstenildiği takdirde çatı arası kullanılabilir hale getirilebilir. Dikdörtgen bir plan üzerinde kurulması çatı formu ve yüzeyi için daha elverişli olmaktadır. Çatı yüzeyi dikdörtgendir. Üçgen bir kalkan dıvarı oluşturur.
Basit şekliyle dikdörtgen bir plan üzerine kurulan çatılardır. Dört tarafında ikisi üçgen, ikisi eşkenar dikdörtgen çatı yüzeyler görülür. Damlalık binanın her tarafında aynı seviyede dolaşır. Mahya ne kadar uzun olursa görünüş bakımında o oranda uygun olur.
Sundurma çatılar yarım beşik çatılardır. Hacmi sadece bir çatı yüzeyi ile örterler. Çatı mahyası altındaki bina duvarı mahyaya kadar yükselir. Yanlar yarım kalkan duvarı ile kapanır. Yağış suları tek bir yana doğru akar. Dil eğimli sundurma çatı, mahyaya kadar yükselen arka duvarın rüzgar basıncına açık olması nedeniyle tehlike oluşturabilir. Dik tasarlanmış olan bu çatıların arası yaşam hacmi için düzenlenmeye uygun değildir.
Adını, tasarımcısı olan Fransız mimar Mansard’tan almıştır. Mansard çatı yüzeyleri kırıktır. Bu tip çatıların arasında geniş hacimler elde etmek ve yaşama hacimleri olarak düzenelemek mümkündür. Küçük planlı binalarda, yanlarda kalkan duvar yapmak gerekir. Çatı profilinin güzel görünmesi için uygun oranlı modeler seçmek gerekir. Bu çatılarla ilgili olarak ülkemizde çok az örnek vardır.
Genellikle kare bir plan üzerine outran iki beşik çatıdan oluşur. Bütün bina duvarları kalkan duvarı olarak yükselir. Mahyalar aynı yüksekliktedir. Aynı yatay düzlemde kesişen iki mahyası ve dört deresi vardır.
Şed Çatılar
Çok sayıda beşik çatı veya tek yüzeyli çatıların yanyana sıralanmasından meydana gelmiştir. Çatı yüzeyine yarım tonoz biçimi de verilebilir. Az eğimli yüzeyinde eğim, kullanılan örtü malzemesinin özelliklerine göre değişik olabilir ve genellikle 33o bir eğimle düzenlenir. Dik olan yüzeyde iç hacmi ışıklandıran pencereler vardır. Pencereli yüzeyler , iç hacmi değişmeyen ışık verebilmek için kuzeye dönüktür. Bu camlı yüzey tam düşey veya eğimli bir düzlem olabilir. Şed çatıların en çok zorluk çıkaran bölümü derelerdir. Derelerin üzerinde yürünebilmeli, tam geçirimsiz olmalı ve kara karşı korunmuş olmalıdır. Ahşap Şed Çatılar,asma çatı olarak kurlurlar.
Çadır ve Kule Çatılar
Bu tip çatılar genellikle kare veya çokgen bir plan üzerine otururlar. Çatıyı meydana getiren yüzeyler bir pramit oluşturacak biçimde tepede bir noktada birleşir. Çadır çatı bir kırma çatıdır. Çatı yüksekliği planın boyutlarına göre 45-60 o olursa çadır çatı, yüksekliğin artırılması ike kırma çatı formları elde edilir.
Düz Çatılar
Derinliği fazla olan binalarda dik eğimli çatılara kıyasla daha ucuza mal olurlar. Değişik yükseklikteki binaların birbiri ile olan bağlantısı daha kolay çözümlenir. Teras çatı yapmak ve yararlanmak da mümkündür.