ÜCRETSİZ KEŞİF FORMU
GNYAPI AYRICALIKLARI
ESTETİK TASARIM
GNYAPI KURUMSAL
Çatının taşımak durumunda oluğu ölü ve hareketli yüklerini düşey taşıyıcı elemanlarla her noktasında nokta yükleri taşıma yeteneği olan bir döşemeye oturtulması hali oturtma çatının taşıma ilkesi olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla, bu tür bir çatıda örtü elemanlarına gelen hareketli yükler ve bu elemanların kendi ağırlıkları eğimli ya da yatay olarak eğilmeye çalışan elemanlar yardımıyla düşey taşıyıcılara aktarılarak tüm çatı yükleri aşağıda açıklanan çalışma ilkesine bağlı olarak döşemeye aktarılır.
Bir oturtma çatının çalışma ilkesi yük aktarım şemasına bağlı olarak açıklanabilir.
Eğimli bir çatı yüzeyine hareketli ya da ölü yük olarak gelen düşey yükler, önce örtü malzemesinin altındaki kaplama altı tahtasına gelir, bu tahtanın oturduğu mesnetler, yaklaşık 50 cm aks aralıklı merteklerdir. Belirli bir eğimi olan mertekler, eğilmeye çalışarak, kaplama tahtasından ulaşan düşey yükleri kendisinin oturduğu aşıklar üzerine iletir. Merteklerin oturduğu açıklık 2,75-3,00 m dir ve merteklerin mesnetleri aşıklardır.
Aşıklar ise, kendisine oturan merteklerden gelen yükleri, yaklaşık 3,75-4,00 m aralıklarla altına konmuş olan dikmeler yardımıyla taşıyıcı döşemeye nokta yükler halinde iletir.
Özetlemek gerekirse, yük aktarımında sırasıyla, örtü, örtü altı kaplaması, mertek, aşık ve dikme yer alır.
Bir çatının oturtma çatı olarak tasarlanabilmesi için, mutlaka her noktasında nokta yük taşıyabilecek bir döşemeye oturtulması gerekmeyebilir. Eğer oturtma çatının dikmeleri altında, bunların oturtulabileceği taşıyıcı duvarlar varsa, çatı oturtma olarak çözülebilir.
Oturtma çatılarda yükler dikmelerle taşıyıcı mesnetler aktarıldığı için açıklıkların geçilmesi söz konusu değildir. Açıklıkları geçmesi için eğilmeye çalışan makasları bulunmadığından oturtma çatı, makasları olan bir çatıya göre daha ekonomik bir çözümdür.
Dikmelerin doğrudan döşeme ya da duvarlara oturtulması olanağı olmadığı takdirde dikmelerdeki düşey yükler makaslar aracılığıyla mesnetler aktarılır. Bu nedenle bu tür çatılara asma çatı denir.
Bir çatının oturtma olarak nitelendirilebilmesi için, çatı altında, çatının düşey yüklerini her noktasında taşıyabilecek taşıyıcı nitelikte bir döşemeye ihtiyaç vardır. Böyle bir döşeme bulunmadığı takdirde, düşey yükleri yapının duvarlarına iletecek özel elemanlara gereksinme doğar, böyle bir durumda çatı artık oturtma çatı nitelenemeyeceğinden asma çatı çözümüne geçmek gerekir.
Herhangi bir betonarme çatı döşemesi sadece kendini taşıyabilecek şekilde tasarlamışsa böyle bir döşemeye oturtma çatı yüklerinin verilmesi doğru değildir.
Daha önce bu tür çatıların örtü ve taşıyıcı elemanlarının gerek boyutları gerekse optimal olarak çalıştıkları açıklıklar, bu boyutlara göre ampirik olarak bulunmuş ve uygulanmakta olan değerlerdir. Örneğin merteğin çalışma açıklığının 2,75-3,00 m’yi aştığı ve 3,75-4,00 m olan aşık açıklığının da bu açıklığı geçtiği durumlarda; 5/10 ya da 6/12 cm’lik mertek ve 10/10 ya da 10/14’lük olan aşık kesiti yeterli olmayacağından, bu elemanların kesitlerinin yeni açıklıklara göre hesaplanması gerekecektir.