YANGIN YALITIMI 

Isı enerjisinin korunumu ve ekonomisi açısından ısı yalıtım malzemelerinin günümüzde yapılan yapılarda kullanımı gittikçe daha yaygın hale gelmektedir. Isıl yalıtım değeri yüksek olan bu tür malzemelerin kendi içlerinde gruplandırıldıklarında yangın etkisi altında farklı davranışlar gösterebilmektedirler. Daha önceki konularda da açıklandığı üzere; orijinlerine göre üç, yanma karakteristiklerine göre de iki grup altında incelenmektedir. Orijinlerine göre yapılan sınıflandırmada mineral kökenli gruba giren yalıtım malzemelerinin tümü yanmaz malzemeler sınıfındandır. Bu tür malzemeler özel bir önlem gerektirmeden, yangın esnasında bir tür yangın kalkanı görevini görür. Özellikle taşıyıcı konstrüksiyonların yangın güvenliğini arttırır. Ayrıca, bu tür malzemelerin yangın esnasında zehirli gaz duman çıkarma riski yok gibidir. Buna karşılık, diğer yalıtım malzemeleri, özellikle sentetik kökenli olanlar tam tersi bir özellik gösterebilmektedirler. Çok düşük sayılabilecek sıcaklık derecelerinde yangına katıldıkları için yangın esnasında uygulandıkları yüzeyde yanmanın başlamasına katkıda bulunur ve alevlerin yayılmasında etken rol alırlar. 

YANGIN YALITIM ÖNLEMLERİ

Yapıların yalıtılmalarında en kolay ve ekonomik yollardan biri de sentetik esaslı yalıtım malzemelerini kullanmaktır. Özellikle insanların toplu halde bulundukları geniş mekanlarda ve çatı, kolon, kiriş vs. gibi hassas bölgelerin yalıtım detaylarında bu tür malzemelerin kullanımından kesinlikle kaçınılmalıdır. Yangın riski çok daha düşük yapılarda kullanılmak istenirse de en uygun detay çözümlerini oluşturmak ve bu tip malzemelerin alçı plak gibi malzemelerle korunumu kesin olarak sağlamak gerekir. Yapılarımızda yangın yalıtımı ve duman kontrolü sağlanmasında akla gelen ilk önlemler şunlardır; 

Yangın ve duman dedektörü, 

Sprinkler, 

Sulu söndürme tesisatı ve 

Gazlı söndürme tesisatı sistemleri olarak sınıflandırabiliriz. 

Binayı kullananların yangın esnasında ve tahliye durumunda öncelikle dikkat edilmesi gerekli hususlar kısaca şunlardır; 

Yapı, düşeyde yangın duvarları ve yatayda yangına dayanıklı döşemeler ile yangın bölmelerine ayrılması, 

Yeterli genişlikte ve kolay ulaşılabilir mesafede güvenli kaçış yolları ve yangın merdivenlerinin oluşturulması,

Söndürme ve kurtarma çalışmalarının engellenemeyeceği önlemlerin alınması, tesisat şaftları, pencere ve kapılar gibi yangın yayılma yolları engellenmemesi, 

Yangın sırasında oluşacak dumanın gelişigüzel yayılmasını önlemek amacıyla duman bölmelerinin oluşturulması, 

Oluşan duman, otomatik olarak devreye giren taze hava giriş damperleri ve duman tahliye damperleri ile dışarıya atılması, 

Yapı bileşenleri ve bu bileşenleri oluşturan yapı malzemelerinin, o binada bulunan insanların yangın anında tahliye edilmelerini sağlayacak süre boyunca, yangın geciktirmeleri gereklidir. 

Yapılarda, özellikle havalandırma ve kablo kanallarının geçtiği kanalları, tesisat şaftları, asma tavanlar ve bölme duvarlarının bağlantı noktaları çok iyi gözden geçirilip projelendirilmelidir. Yapılar projelendirilirken yatay ve düşeyde yangın bölmeleri düşünülmelidir. Yatayda yanmaz malzemelerden yapılmış döşemeler ile varsa, yanmaz malzemeli asma tavanlar bu görevi üstlenirler. Düşeyde ise, projeye uygun olarak belirli mesafelerde oluşturulacak yangına dayanıklı duvarlar ve duman sızdırmaz kapılar yapılmalıdır. Yapı cephesinde ve çatıda yanmayan malzemelerin seçimi tercih edilmelidir. Bina içindeki tesisat katları, kazan dairesi, tesisat şaftları gibi bölümlerde de yanmayan malzemeler kullanılarak yangının en çok yayılma eğilimi gösterdiği yollar da kapatılmalıdır. 

YANGIN YALITIM MALZEMELERİ

Yapılarımızda yangın koruyucu önlemler için tüm seçilen malzemeler kum, çakıl, alçı, beton, tuğla, seramik, camyünü ve taş yünü gibi yanmaz malzemeleri olan A sınıfından olmalıdır. Yapılarda yangın yalıtımını önleyen malzeme olarak ideal kabul edilen taş yününün kullanımı ile yangın çıkma olasılığı azalacak ya da yangının genişlemesi önlenecek. Dolayısıyla yangının kontrol altına alınması, tahliye ve kurtarma işlemleri kolaylaşacaktır. Ancak bunların yaptırılması ile kontrol edilmesi için yeterli ve anlaşılır mevzuatların oluşturulması gerekmektedir. Yapılarda ısı yalıtımı ve akustik düzenleme gibi yapılan uygulamalar sırasında aydınlatma araçları, elektrikli cihazlar gibi ısı üreten cihazların ısı yalıtım malzemeleri sarmış ise zaman içinde bu malzemelerin yüzeyinde ısı birikir ve sıcaklık etrafını çeviren malzemelerin tutuşturacak kadar yükselebilir. Sıcaklıkla reaksiyona başlayan bazı sentetik maddelerde tehlike daha da büyük olur. Diğer taraftan amatörce yapılan kusurlu uygulamalar veya deneyimsiz kişilerin yanlış uygulamaları elektrikli cihazların aşırı ısınmasına ve bu nedenle yangın riskinin artması sıkça görülen olaylardır. 

Yalıtım malzemelerinin kontrplak gibi ince bir bitirme kaplaması ile korunması tutuşma olasılığını da daha da arttırır. Zira yalıtım ısıl kayıpları azaltır. Yüzey sıcaklığı kaplamanın tutuşma sıcaklığının üstüne çıkar. Eğer kaplamanın ağırlığı 6 mm'den fazla ise yalıtkanın kaplama yüzeyindeki sıcaklığın artması üzerine etkisi daha da az olacaktır. Bu durumda yalıtkan kaplamanın tutuşmasına dolaylı olarak iştirak eder. Eğer yalıtkan da yanıcı ise bu durumda yalıtkanın kendisi de tehlike arz edecektir.